Łopuszna – Śladami księdza Tischnera

Wieś leży na zboczach gór a jej zabudowania ciągną się wzdłuż potoku Łopuszanka w Gorce. Nie wiem jak to jest możliwe, by do jednej nie za dużej wsi ciągnęło, aż tylu znamienitych polskich patriotów? To tu przyszedł na świat ks. Tishner- pisarz, filozof, kawaler Orderu Orła Białego i Jerzy Lgocki- powstaniec śląski, komendant ruchu oporu. Tu Przebywali poeci, partyzanci, powstańcy i opozycjoniści. Widać podhalańskie serca przyciągają wielkich ludzi.

SPIS TREŚCI:

Jak tam dojechać ?

Do Łopusznej dojedziemy z :

Zakopanegow 55 minut30 kmDW961
Rabki Zdrójw 1 godzinę30 kmDK47
Nowego Sączaw 1:25 minut70 kmDW969
Krakowa w 2:15 minut95 kmS7 i DK47
Legnicyw 4:30 minut420 kmA4

Aby dojechać z Dolnego Śląska trzeba zaplanować kilkudniową wyprawę, ponieważ kilkugodzinna droga wyklucza jednodniowy wypad. Do Łopusznej dostaniemy się z: Legnicy w 5 godz. ( 431 km) / A4. Po drodze mamy dwa płatne odcinki autostrady. Kierujemy się na Tychy a następnie na Oświęcim, by uniknąć korków na Zakopiance.

Odrobina historii

Jeśli wam się zdaje, że w takiej małej wiosce nic nie ma, to grubo się mylicie. Wioski też mają swoją historię. Nazwa wioski pochodzi od słowa: „łopian” – Łopuszna. Została założona w 1364 r i od XV do XIX w stanowiła jednowsiowy majątek. W 1790 r Romuald Lisiecki wybudował w wiosce dworek. Od tej pory było to centrum patriotyczne i kulturalne Gorców.

Dwór zamieszkiwały szlacheckie rodziny Tetmajerów, Lgockich i Lisickich. Wybudowany w 1790 r przez Romualda Lisieckiego. Drogą rodzinnego pokrewieństwa Ludwika z Lisieckich poślubiła Leona Przerwa-Tetmajera i takim oto sposobem dom przeszedł w ręce Tetmajerów. Córka Leona i Ludwiki : Kamila poślubiła Kazimierza Lgockiego i dom przeszedł w ręce rodziny Lgockich, którzy to posiadali ten majątek do 1949 r. Symboliczny grób Lgockiego jest na miejscowym cmentarzu w Łopusznej. Żyjący jeszcze, starsi mieszkańcy Łopusznej pamiętają Lgockich, jako dobrych i pracowitych gospodarzy. W 1949 r dwór przez wywłaszczenie skonfiskowało państwo polskie. I tak sobie niszczał w rękach komunistycznej władzy. W 1978 r zespół dworski przejęło Muzeum Tatrzańskie.

Dwór był ważnym ośrodkiem życia narodowego i kulturowego. Przyjeżdżał tu Seweryn Goszczyński- rewolucjonista, pisarz i poeta. Właśnie Goszczyński po raz pierwszy w literaturze opisał Gorce. We dworze Tetmajerów gościł Jan Kanty Andrusiewicz, przywódca powstania Chochołowskiego. Przyjeżdżał tu Kazimierz Przerwa Tetmajer – poeta, powieściopisarz i jego brat Włodzimierz Tetmajer- malarz. Wszyscy ci ludzie chodzili po Tatrach, Gorcach i Pieninach.

Zwiedzanie kompleksu dworskiego

Do zwiedzania mamy główny budynek z trzema izbami i kuchnię. Oprócz tego możemy obejrzeć pozostałe zabudowania, niestety tylko z zewnątrz. Poza płotem jest dodatkowy budynek: chłopska chata z izbą i kuchnią. Ciekawy pomysł. Można porównać życie chłopów z życiem we dworze.

Wchodząc do dworu, widzimy przedsionek sporych rozmiarów. Na wprost przy drzwiach stoi spory piec. Na prawo schody na górę. Wchodzimy do głównego pokoju, gdzie toczyło się życie towarzyskie. Wysokie sufity, rzeźbione meble, obrazy. Sporo dekoracyjnych detali.

Do kuchni wchodziło się osobnym wejściem, aby hałas i zapach nie przeszkadzały domownikom. W piwnicy znajdowała się dodatkowa spiżarnia. Osobna sypialnia i toaleta z wyciąganym nocnikiem. Ciekawe rozwiązanie.

Tuż za płotem znajduje się wzorcowa chłopska chałupa Klemerusów Sowów. Po wejściu do środka w pierwszej kolejności mamy sień. Stoją tam drewniane naczynia wytłoczone w drewnie, zwane „mocary”. Trzeba dużo siły by taki pień wytłoczyć w środku, trzeba mocnych, mocarnych chłopów do tego. Centralnym punktem domu była kuchnia. Tam spędzano większość czasu, w przeciwieństwie do dworu. W jednej izbie spano, myto się, modlono i przyjmowano gości. Przejścia między izbami były bardzo niskie. Świadczy to o diecie ubogiej w składniki odżywcze.

CENNIK BILETY : normalny6zł
ulgowy4.50zł
oprowadzanie przez przewodnika30zł + bilet
oprowadzanie po chałupie wliczone w bilet——

CZYNNE: Od środy do niedzieli 10.00-16.00

Bezpłatny parking przed muzeum. Zmieści się tam kilka samochodów.

Śladami księdza Tischnera

Zwiedzając Łopuszną nie wolno zapomnieć o księdzu Tischnerze. Pierwszy raz usłyszałam o nim, gdy zaczęłam planować wycieczkę w Gorce. Wstyd się przyznać, ale wcześniej to nazwisko nawet nie obiło mi się o uszy. Kim był? W Wikipedii pisze, że to prezbiter katolicki, filozof, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej, Kawaler Orderu Białego Orła. Dla jednych to dużo, dla innych niewiele. Jeśli się zagłębić w temat, to niezwykły człowiek. Z pochodzenia góral, kapelan Solidarności. Pisał eseje, rozważania filozoficzne. Mówił o sobie:

Mówił o sobie:

„Czasami się śmieję, że najpierw jestem człowiekiem, potem filozofem, potem długo,długo nic, a dopiero potem księdzem.”

Ksiądz Tischner chodził po górach, tam odprawiał msze i mówił kazania prawdziwie po góralsku. Jego imieniem zostało nazwane wiele szkół, w tym dwie na Ukrainie. Był i jest znaną postacią na Podhalu. W schronisku na Turbaczu jest sala poświęcona znanym postaciom z Podhala. Właśnie tam można zobaczyć jego zdjęcia. W drewnianym kościółku w Łopusznej wisi jego portret. To tu ksiądz Tischner odprawiał mszę prymicyjną. Obok kościoła pod wiatą zrobiono małą Galeryjkę, gdzie wiszą zdjęcia księdza Tischnera . Jest też „Tischnerówka”, czyli muzeum poświęcone temu człowiekowi. Grób księdza również znajduje się na miejscowym cmentarzu.

Kościół Świętej Trójcy i św. Antoniego Opata

Kościół został wzniesiony w drugiej połowie XV w. . Najcenniejszy jest tryptyk, czyli ołtarz składający się z części środkowej i dwóch bocznych skrzydeł, przedstawiający scenę koronacji Matki Bożej. Równie cenne są dwa ołtarze boczne, wszystko z XV w. Ołtarz malowany na DREWNIE.

Jednolity wzór uzyskiwano wycinając szablony w skórze i odwzorowując je na belkach. W 1932 r kościół przeszedł gruntowny remont i polichromia na suficie i malowidła ścienne, pochodzą prawdopodobnie z tego okresu.

Kruchta, czyli przedsionek z rzeźbionymi figurami i piękną polichromią na suficie. Po lewej stronie przy drzwiach są wyłożone na półeczce magnesy, foldery dotyczące tryptyku i kalendarze.

Wokół kościoła duży plac otoczony murem. Kościół wielokrotnie był podtapiany przez niepokorny Dunajec. Niewielki mur z pewnością załatwił sprawę. Na murze przepiękne stacje drogi krzyżowej, rzeźbione w drenie, prawdziwie góralskie.

Kościół jest dostępny przed nabożeństwem.

Tischnerówka

Kolejne ciekawe miejsce, gdzie odnajdziemy ślady ks. Tischnera to Dom Pamięci Księdza Józefa Tischnera zwany potocznie „Tischnerówką”. Znajdziemy tu przedmioty i pamiątki związane z osobą księdza.

Znajduje się tu rekonstrukcja jego pokoju z domu rodziców. Pamięć o nim wciąż żywa a w Gorcach krążą prześmieszne historyjki związane z księdzem. Dowcip miał kontrowersyjny. Pewnego dnia wrócił po wykładach bardzo zmęczony i od razu położył się spać. Swojej gospodyni powiedział, żeby pod żadnym pozorem go nie budziła „chyba, że zniosą celibat”. Człowiek z krwi i kości.

OTWARTE:poniedziałek NIECZYNNE
wtorek -piątek10.00 -17.00
sobota10.00 -16.00
ostatnie wejście pół godziny przed zamknięciem
BILETY:normalny6 zł
ulgowy4 zł

*bilet ulgowy dla dzieci do lat 7, emerytów rencistów, studentów, młodzieży szkolnej

Cmentarz w Łopusznej

Ksiądz Tischner zmarł 28.06.2000 r w Krakowie. 2.07 odbyły się dwie msze pogrzebowe: w Krakowie i Łopusznej. W Krakowie na pożegnanie ks. Tischnera przyszło ponad 4 tys. ludzi. Po zakończeniu mszy trumnę z ciałem przewieziono do Łopusznej. Został pochowany na miejscowym cmentarzu. Na pogrzeb przybyło z całego Podhala, Orawy i Spiszu około 20 tys. górali. Trumnę przewieziono na lawecie ciągniętej przez 4 konie. Jakże musiał wyglądać kondukt żałobny? Trudno to sobie wyobrazić.

Przed cmentarzem również jest miejsce by zaparkować. Grób ks. Tischnera jest oznaczony drogowskazem.

Podczas robienia płyty nagrobnej, kamień pękł tworząc bruzdę przypominającą Gorce- ukochane góry ks. Tishnera.

„Kie pudziemy z tela, to nos będzie skoda.

Po górach, dolinach płakać będzie woda.”

Ada Maraszek

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *